(ସତ୍ୟପାଠ ବ୍ୟୁରୋ) ଭୁବନେଶ୍ୱର : ଆଦିବାସୀ ଅଧିକାର କର୍ମୀ ଷ୍ଟନ୍ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ମହଲରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ବିଭିନ୍ନ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ,ସାମ୍ବାଦିକ, ଆକ୍ଟିଭିସ୍ଟ୍ ,ଓକିଲ ଏବଂ ଐତିହାସକାର ସ୍ବାମୀଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ପରେ ଏହାର ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ କିଏ ନେବ ସେ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛନ୍ତି। ୨୦୧୭ ଡିସେମ୍ବର ୩୧ ଭୀମା କୋରେଗାଓଁ ହିଂସାକାଣ୍ଡ ମାମଲାରେ ଷ୍ଟନ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ଏନ୍ଆଇଏ ୨୦୨୦ କୋଭିଡ୍ ମହାମାରୀ ସମୟରେ ଗିରଫ କରିଥିଲା। ସେବେଠାରୁ ସେ ତଲୋଜା ଜେଲ୍ରେ ସଜା କାଟୁଥିଲେ। ଗତକାଲି ସେ ୮୪ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଚିକିତ୍ସାଧିନ ଅବସ୍ଥାରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଛନ୍ତି। ଏହା ପରଠାରୁ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁକୁ ନେଇ ବିଭିନ୍ନ ମହଲରେ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ତାଙ୍କୁ ବେଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ (ପ୍ରତିରୋଧ) ଅଧିନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା। ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୋଗ ସାଙ୍ଗକୁ ସ୍ବାମୀ ପାର୍କିନ୍ସନ୍ ରୋଗରେ ପୀଡିତ ଥିଲେ, ଯାହାକି ଏକ ସ୍ନାୟୁ ଜନିତ ସମସ୍ୟା ମେ 21 ରେ, ଜେସୁଟ୍ ପୁରୋହିତ ବମ୍ବେ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କୁ ରାଞ୍ଚି ଫେରିଯିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଉ। କାରଣ ତାଙ୍କ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ବିଗିଡି ଯାଇଥିଲା। ସେ ନିଜେ ଖାଇବା ଏବଂ ଗାଧୋଇବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସକ୍ଷମ ନଥିଲେ। ରବିବାର ଦିନ ହୃଦ୍ଘାତରେ ପୀଡିତ ହେବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଭେଣ୍ଟିଲେଟରରେ ରଖାଯାଇଥିଲା। ଗତକାଲି ଚିକିତ୍ସାଧିନ ଅବସ୍ଥାରେ ତାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଛି। ସ୍ବାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଝାଡଖଣ୍ଡର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେମନ୍ତ ସୋରେନ କହିଛନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ବିଷୟରେ ଜାଣି ସେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଯାଇଥିଲେ। ସ୍ବାମୀଙ୍କ ଗିରଫଦାରୀ ସେ ବିରୋଧ କରିଛନ୍ତି।
ସୋରେନ୍ ଟ୍ୱିଟ୍ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ଫାଦର ଷ୍ଟେନ୍ ସ୍ବାମୀ ଆଦିବାସୀ ଅଧିକାର ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ନିଜ ଜୀବନକୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିଛନ୍ତି। ତେବେ ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉଦାସୀନତା ଏବଂ ଠିକ୍ ସମୟରେ ଚିକିତ୍ସା ସେବା ଯୋଗାଇ ନଦେବା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଉତ୍ତରଦାୟୀ ହେବା ଉଚିତ୍ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ” ନାଗରିକ ଶାନ୍ତି ଅନୁଷ୍ଠାନ କହିଛି ଯେ ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଏନଆଇଏ ଏବଂ ତାଲୋଜା ଜେଲ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏକ ଅନୁଷ୍ଠାନିକ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ଠାରୁ କମ୍ ନୁହେଁ ।
ସଂଗଠନର ସଚିବ ତିସ୍ତା ସେଟାଲଭାଡ ଏକ ବିବୃତ୍ତିରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ଅସୁସ୍ଥତା ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଏଡାଇ ଦିଆଯାଇ ପାରିଥାନ୍ତା । ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଫାଦର ଷ୍ଟାନ ସ୍ବାମୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଅନେକ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଭୋଗୁଥିଲେ। ” ଆତଙ୍କବାଦ ବିରୋଧୀ ଆଇନକୁ ରଦ୍ଦ କରିବାକୁ ସେ ଆହ୍ବାନ କରିଛନ୍ତି। ବିବୃତ୍ତିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଯଦି ଷ୍ଟାନ୍ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଯେପରି ବୃଥା ନହୁଏ ସେଥିପାଇଁ ଏହାକୁ ଏକ ଅନ୍ଦୋଳନରେ ପରିଣତ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହି ସମୟରେ ଅଲ ଇଣ୍ଡିଆ କ୍ୟାଥୋଲିକ ୟୁନିଅନ ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ନ୍ୟାୟିକ ତଦନ୍ତ ପାଇଁ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ଓକିଲଙ୍କ ଦାବିକୁ ସମର୍ଥନ କରିଛନ୍ତି।
ଏଆଇସିୟୁ ମୁଖପାତ୍ର ଜନ୍ ଡାୟଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସରକାର ଏକ ଉଦାହରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ବିଷୟରେ ପୂର୍ବରୁ ଭବିଷ୍ୟବାଣୀ କରାଯାଇଥିଲା ବୋଲି ଡାୟଲ ଏକ ବିବୃତ୍ତିରେ କହିଛନ୍ତି। ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି ଯେ ରାଜ୍ୟ ଗରିବ ଏବଂ ବଞ୍ଚିତ ଲୋକଙ୍କ କଥା କହିବାକୁ ସାହସ କରିଥିବାରୁ ସରକାର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାପାଇଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶକ୍ତି ଲଗାଇଛନ୍ତି । ଡାୟଲ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ ମୌଳିକ ମାନବିକ ସମ୍ମାନରୁ ବଞ୍ଚିତ କରାଯାଇଛି । ବିବୃତ୍ତିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ବିଶେଷ କରି ଆଦିବାସୀ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଛୁଆ ବର୍ଗର ଲୋକଙ୍କ ଅଧିକାର ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଲଢେଇ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଯୁବକ ଓ ଯୁବତୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଆଦର୍ଶ । ନ୍ୟାସନାଲ କନଫେଡେରେସନ୍ ଅଫ୍ ମାନବ ଅଧିକାର ସଂଗଠନ ମଧ୍ୟ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଏକ ଅନୁଷ୍ଠାନିକ ହତ୍ୟା ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ସାଧାରଣ ସଚିବ ପି କୋୟା ଏକ ବିବୃତ୍ତିରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଇତିହାସ ମନେ ରଖିବ ଯେ ଯେତେବେଳେ ସମାଜ ପାଇଁ ଲଢେଇ କରୁଥିବା ଆକ୍ଟିଭିସ୍ଟ୍ ମିଥ୍ୟା ଅଭିଯୋଗରେ ଜେଲରେ ସଜା କାଟୁଥିଲେ ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ବିଗିଡି ଯାଇଥିଲା, ଆଉ ସେତେବେଳେ ଭାରତ ସରକାର ଆଖି ବୁଜି ଦେଇଥିଲେ। ଷ୍ଟେନ୍ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡରେ ପରିଣତ କରିଛି। କୋୟା ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ସୂଚାଇ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ଖରାପ ହେବା ନେଇ ଅନେକ ଲୋକ ପୂର୍ବରୁ ଚେତାବନୀ ଦେଇଥିଲେ । ରାଞ୍ଚି କ୍ୟାଥୋଲିକ୍ ଆର୍କଡିଓସିସ୍ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁରେ ଶୋକ ପ୍ରକାଶ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ସେ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ଲଢି ପ୍ରାଣ ହରାଇଛନ୍ତି। “ପାର୍କିନ୍ସନ୍ ରୋଗରେ ପୀଡିତ ଏହି ଅସୁସ୍ଥ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ 84 ବର୍ଷ ବୟସରେ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା, 7 ମାସରୁ ଅଧିକ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାମିନ ନାମଞ୍ଜୁର ହୋଇଥିଲା, ଏପରିକି ଜଣେ କୋଭିଡ ରୋଗୀଙ୍କୁ ଜେଲରେ ଚିକିତ୍ସା କରାଯାଇଥିଲା । ଜଣେନିର୍ଦ୍ଦୋଷ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିଯାଇଥିଲା ଏବଂ କୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ଜାମିନ୍ ଦେବାକୁ ମନା କରି ଦେଇଥିଲେ। ରାଞ୍ଚି କ୍ୟାଥୋଲିକ୍ ଆର୍କଡିଓସିସ୍ କହିଛନ୍ତି ଯେ “ନିଷ୍ଠୁର ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା” । ସ୍ବାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ ଆଇନଜୀବୀ ପ୍ରଶାନ୍ତ ଭୂଷଣ ମଧ୍ୟ ସରକାର ଏବଂ ନ୍ୟାୟପାଳିକାକୁ ଦାୟୀ କରିଛନ୍ତି।
ସେ ଟୁଇଟ୍ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମୁଁ ଜାଣିଥିବା ଜଣେ ଭଦ୍ର ଓ ଦୟାଳୁ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ କୌଣସି ହତ୍ୟାଠାରୁ କମ୍ ନୁହେଁ। ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟବଶତଃ ଆମର ନ୍ୟାୟିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ସାମିଲ ଅଛି। ” ସେହିଭଳି ଆକ୍ଟିଭିସ୍ଟ୍ ସାକେଟ ଗୋଖଲେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫଡନାଭିସଙ୍କୁ ଆଦିବାସୀ ଅଧିକାର କର୍ମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ ଦାୟୀ କରିଛନ୍ତି। ସେ ଟ୍ୱିଟ୍ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଫାଦର ଷ୍ଟାନ୍ ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫଡନାଭିସ୍ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ। “କାୟର ଜଣେ ବୃଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନିଜ ହାଇକମାଣ୍ଡଙ୍କୁ ଖୁସି କରିବା ପାଇଁ ଏମିତି କରିଥିଲେ । ସିଷ୍ଟମ କହୁଛି ଯେ ‘ଦୋଷ ପ୍ରମାଣିତ ନହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ’ ଜଣେ ନିର୍ଦ୍ଦୋଷ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସିଷ୍ଟମ ହତ୍ୟା କରିଦେଲା। ଆଶା କରୁଛି ଦିନେ ନ୍ୟାୟ ମିଳିବ ଯାହା ଦ୍ବାରା ତାଙ୍କ ଆତ୍ମାକୁ ଶାନ୍ତି ମିଳିବ। ”
ଜୁନ୍ 2019 ଏବଂ ଅଗଷ୍ଟ 2018 ରେ ପୁଣେ ପୋଲିସ୍ ସ୍ଵାମୀଙ୍କ ବାସଭବନରେ ଚଢାଉ କରିବା ସମୟରେ ଫଡନାଭିସ୍ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ। ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଭାରତୀୟ ଜନତା ଦଳ ହାରିଯିବା ପରେ ମାମଲା ଏନ୍ଆଇଏକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଇଥିଲା। ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ ଅକ୍ଟୋବର 8 ରେ ଝାଡଖଣ୍ଡରୁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଏଜେନ୍ସି ଗିରଫ କରି ପରଦିନ ମୁମ୍ବାଇ ଆଣିଥିଲା। କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପାର୍ଟି ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ (ମାର୍କ୍ସବାଦୀ-ଲେନିନ୍ଷ୍ଟ) ପଲିଟବୁରୋ ସଦସ୍ୟ ତଥା କବି କୃଷ୍ଣନ୍ ମଧ୍ୟ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଜାମିନ ଆବେଦନକୁ ଗ୍ରହଣ ନକରିବାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହାଙ୍କୁ କଡା ଭର୍ତ୍ସନା କରିଛନ୍ତି। ସେ ଟ୍ୱିଟରରେ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ, ମୋଦୀ ଏବଂ ଶାହା ସାମାଜିକ କର୍ମୀ ଫାଦର ଷ୍ଟାନ୍ ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଛନ୍ତି। “ମୁଁ ଆଶା କରୁଛି ଯେ ତାଙ୍କୁ ଜାମିନ ନାମଞ୍ଜୁର କରିଥିବା ବିଚାରପତିମାନେ ରାତିରେ ଶୋଇ ପାରିବେ ନାହିଁ। ସେମାନଙ୍କ ହାତରେ ରକ୍ତ ଲାଗିଛି ।” ସେହିପରି ଯୁବ କଂଗ୍ରେସ ସଭାପତି ଶ୍ରୀନିବାସ କହିଛନ୍ତି ଯେ ରିପବ୍ଲିକ ଟିଭି ସମ୍ପାଦକ ଅର୍ଣ୍ଣବ ଗୋସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଜାମିନ୍ ପାଇଁ କୋର୍ଟରେ ଜରୁରୀ ଶୁଣାଣି ହୋଇଥିବାବେଳେ ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ ସାତ ମାସରୁ ଅଧିକ ସମୟ ହେବ ଜାମିନ ନାମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଛି।
ସେ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି ଯେ , “ବର୍ତ୍ତମାନ ସେ ଆଉ ନାହାଁନ୍ତି। ଏଥିପାଇଁ କିଏ ଦାୟୀ ? ” ସ୍ବାମୀ ଦୁଇଥର ଜାମିନ ଆବେଦନ କରିଥିଲେ – ଥରେ ମେରିଟ୍ ଆଧାରରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟଗତ କାରଣରୁ – କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ଜାମିନ୍ ଆବେଦନକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏପ୍ରିଲରେ ସେ ଏହି ଆଦେଶକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରି ବମ୍ବେ ହାଇକୋର୍ଟକୁ ଯାଇଥିଲେ। ସୋମବାର ଦିନ କୋର୍ଟ ଏହି ପିଟିସନର ଶୁଣାଣି କରିଥିଲେ।” କର୍ଣ୍ଣାଟକର ପ୍ରସିଦ୍ଧ କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ ଟିଏମ୍ କୃଷ୍ଣ କହିଛନ୍ତି ଯେ “ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ଲଢେଇ କରିଥିଲେ ,ତେବେ ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏବଂ ନ୍ୟାୟପାଳିକା ଦାୟୀ। ଐତିହାସିକ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଗୁହା ସ୍ବାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁକୁ “ନ୍ୟାୟିକ ହତ୍ୟା ବୋଲି କହିବା ସହ ଏଥିପାଇଁ ଗୃହ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏବଂ କୋର୍ଟ ଉଭୟ ଦୋଷୀ” ବୋଲି କହିଛନ୍ତି।
ସାମ୍ବାଦିକ ବାରଖା ଦତ୍ତ ଟ୍ୱିଟ୍ କରି କହିଛନ୍ତି: ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟର ମୃତ୍ୟୁ, ଷ୍ଟାନ୍ ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁ, ଜାମିନ ନମିଳିବା । ବିଚାର କରନ୍ତୁ ଯେ ଆମର ସିଷ୍ଟମ କେତେ ନିଷ୍ଠୁର ହୋଇପାରେ। ”
ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଜୟରାମ ରମେଶ ମଧ୍ୟ ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କୁ ଦାୟୀ କରିଛନ୍ତି। ବିଧାୟକ ଜିଗ୍ନେଶ ମେଭାନୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମୋଦୀ ଏବଂ ଶାହାଙ୍କ ହାତରେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ରକ୍ତ ଛିଟା ଲାଗିଛି। କଂଗ୍ରେସ ନେତା ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଏବଂ ଶଶି ଥରୁରଙ୍କ ସମେତ ବହୁ ବରିଷ୍ଠ ନେତାମାନେ ଆଦିବାସୀ ଅଧିକାର କର୍ମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁରେ ଶୋକ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
